ATEAREN ATZEAN

ATEAREN ATZEAN

Antton Kazabon

(Elkar, 2007)

Iraitz neska gaztea Josurekin, ingeleseko irakaslearekin, maitemindu da eta bere sentimenduekin zintzo jokatzen ahaleginduko da. Hala ere, antza, dena kontra jarriko zaio; baina neskak bere zorionaren alde jokatu nahi izango du: bere aurreko mutil-laguna utzi eta indarrak pilatzen ari da Josuri bere sentimenduen berri emateko. Ausartuko al da azkenean?

Kazabonek gazte literaturan topikoa den gaia ekartzen digu liburu honetan; baina hain gai arrunta eta “ikusia” izanda ere, egileak daukan gazteen hizkuntza eta joeren ezagutzari esker, “betiko roiloa” izan zitekeenarengandik urrundu egiten da eta aurreko liburuetan bezala produktu txukun eta gustagarria osatu du.

Kapitulu motz et arinak. Liburu atsegina. Irakurri!

Rafa L.

e-liburutegian eskuragarri

ITSASLABARREKO ETXEA

     Galdu egin dut liburu honi buruzko fitxategia. Berriro irakurri behar izango dut. Bien bitartean egizue bilaketa bat Google-n informazioa topatzeko.

   Oraindik orain Miren Agur gure eskolan egon da bigarren mailako ikasleei "Urtebetea itsasargian" bere liburuari buruz hitz egiten. Galde iezaezue nolakoa den eta kontatuko dizuete

 

Rafa L.

KARTEROAK BETI DEITZEN DU BI ALDIZ

KARTEROAK BETI DEITZEN DU BI ALDIZ
James M. Cain
(1932)




ELKAR bere webgunean dakarren informazioa:

Alproja gazte batek eta ostatu jabe baten emazte sexy eta nazkatuak honen gizona garbitzea erabakitzen dute. Ondorioak aurretik asmaezinak dira.J.M. Cainen lehen nobela hau berak 42 urte zituela argitaratu zen eta berehalako arrakasta lortu zuen. Hainbat hizkuntzatara itzuli zen, film mitiko bat eta beste zenbait remake sortarazi, idazle askoren inspirazio bihurtu, eta nobela beltzari itzal eta sona berezia eman literatura munduan.
Idazleari buruz apur gehiago jakin izanez gero, begira orrialde honetan. Ingelesez dago, baina ez ikaratu: oso erraza da!

http://www.eskimo.com/~noir/btitles/cain/index.shtml

GOSE JOKOAK

GOSE JOKOAK
-The Hunger Games-
Suzanne Colllins
(Alberdania, 2009)

Panem herrialdeko agintariek urtean behin Gose Jokoak
antolatzen dituzte, herri xeheari zer ikusi, espektakulua eta gozamena emateko.Herrialdeko barruti bakoitzak bere ordezkariak aukeratzeko zozketa egiten du gazteen artean. Aukeratuek joku eremuan ibili behar izango dute elkar hiltzea lortu arte; izan ere, bakarra, irabazlea geratuko da bizirik bukaerako. Egun telebistan egiten diren konbibentzia-lehiaketen antzeko zerbait, baina basati eta odoltsuago.

Katniss da protagonista nagusia, neska. Zozketan bere ahizpa gazteari egokitu zitzaion, baina bere joango da bolondres borrokara. Peeta, mutila, Katnissekin gustatuta dagoela eta neskak ere nahi duela ematen du; baina bizitza jokoan dagoenean, dena da zilegi, baita gezurra ere.

Marrazten zaigun etorkizuneko gizartea ez da oso itxaropentsua egoteko modukoa. Ikuskizuna nahikoa da gizartea bertan-goxo mantentzeko. Jendea goseak eta zapalkuntzak menderatuta egongo da eta gutxi batzuek bakarrik topatuko dute bere bide propioa egiteko zirrikituak beti marginalitatetik gertuegi. Ez da antzematen boterearen aurkako inongo mugimendurik. Eredu horretararntz al goaz edo dena fikzio ariketa hutsa dela esan genezake?.

Pertsonaiak erakargarriak izan daitezen daude diseinatuta eta ondo funtzionatzen dute. Nahiz eta motelaldiren bat izan –loaldi luze eta sendaldiekin soluzionatzen dena-, istorioak oso ondo mantentzen du tentsioa eta akzioaren jariotasuna ondo banatuta dago. Amaiera aldera sorpresak izango dira eta, noski, bukaera irekia izango du istorioak. Liburuak engantxatu egiten du.

“Gose Jokoak” hau trilogia baten lehenengo alea da eta hauen jarraipenak euskaratuta
daude dagoeneko. Hurrengo liburuak ere oso erakargarriak direla diote, bereziki
hirugarrenean -“Mokingjay”- egiten diren eskenategi fantastikoen pasada direla. Baina nire esperientzia seriean dauden nobelekin zera da: hobe dela beroaldia pasatzen utzi, ahazturak bere lana egin dezan eta orduan -nahi badugu- serieko hurrengo libuari ekin. Eta bitartean… hainbat gauza dago guk irakur dezagun zain!
Ah, eta egin duten pelikula ikusiko baduzue, liburua irakurri ondoren izan dadila!
(ez utzi inoiz pelikula batek liburu baten irakurketa honda diezazuen).

Egin duten pelikularen promozio-zatia www.youtube.com/watch?v=p-5ANq4sAL0

Eibarko liburutegia:http://liburutegiak.blog.euskadi.net/eibarkoumeak?s=gose+jokoak

Irakurri dudan ingeleseko iruzkina:http://blogcritics.org/books/article/book-review-the-hunger-games-series/page-1/

Rafa L.

100 METRO

EHUN METRO

R. Saizarbitoria

1976

Iheslariak bere bizitzako azken 100 metroak korritzen ditu istorioan zehar. Azken 100 metro horietan, bere bizitzako hainbat oroitzapen etorriko zaizkio burura, une gogor eta xamurretaz gogoratuko da,baina baita latz eta gogorretaz ere. Jendeak iheslariaren inguruan dituen pentsaera eta iritzi desberdinak tartekatzen dira istorio honetan.

Istorioan zehar narratzaileak denboran saltoak egiten ditu. Honek pixka bat nahastu nau. Tarteka, pertsona ezberdinak leku ezberdinetan agertzen dira. Hau ere, ez zait batere lagungarri gertatu. Liburu atsegina iruditu zait. Erraz irakurri dut. Pertsonaiak oso errealak dira, istorioaren antzera. Gustura irakurri dut, lexiko erraza baitu. Entretenigarria da oso.

Era berezian idatziriko liburua da. Erraz eta atsegin handiz irakurtzen den liburua. Edozeini gomendatuko nioke. Bereziki, gure adinekoei edo zaharragoei.
Alex E. (4B 2008-09)

JOSETXO

Josetxo
J.M. Etxeita
(Labayru)

Hona Literatura Zubitegian topatu dugun kritika:
Klasiko ezezagunen altxorretik
Ritxi Lizartza

"Josetxo"
Jose Manuel Etxeita
Labayru, 1995

Ez dute hedapen handia izaten Labayru Ikastegiaren literatur lanek. Kanpotik ikusita, arrazoi bi somatzen ditugu: batetik, behar bezain ezaguna ez izatea —arazo hau areagotu egiten da euren produkzioa literatura eta literatur kritika dela kontutan hartuz— eta bestetik euskalkian, bizkaiera batuan idatzirik egotea. Orohar Labayru taldeko ikertzaileek Bizkaiko egileen lanak aztertzen eta aurkezten jarduten dute, beren euskalkian landuz eta beraz, bizkaitarrentzat nonbait.
Baina planteamendu hau oso azalekoa da. Bizkaitarrentzat bakarrik dabiltzala pentsatzen dutenek maila handiko azterketak eta ikerketarako ikuspuntuak galdu egiten baitituzte. Badirudi betiko eztabaidan hasteko parada ematen digula gai honek, euskalkian idaztea atzerakoia den ala ez pentsatzea. Ez genuke dialektika horretan larregi sartu nahi, baina oso esanguratsua da beste kultur euskalkietan horrelako joerarik ez izatea eta batua bide bakarztat jotzea.
Lehen kontsumitzaileak irakurle bizkaitarrak dira, baina ez dago sobera urrun ditugun egileak geure egin eta bide batez bizkaiera bera ere geure egiten hastea.
Etxeitaren lehen lana aurkezten digu Adolfo Arejitak, 1909an idatzia. Hitzaurre mamitsu batean, idazle mundakarraren berri ematen digu: bizitza, idazlanak, hizkera... eta "Josetxo" elaberriaren azterketa sakona, irakurketa errazteko.
Ohitura-elaberria da eta XIX. mendearen amaierako giroa erakusten digu: abertzaletasunaren gorakada, euskal bizitza eta ohiturak... Lan gomendagarria da, nobela errealista ere baden hau. "Garoa" eta "Kresala"z gain beste batzuk badirela ere jakiteko.
Argia, 1996-01-14

www.susa-literatura.com

     Ijitoekin azaldu zen Josetxo Mundakara. Bertako baserritar batzuek jaso dute etxean eta bere odolekoa balitz bezala hazi eta hezi. XIX mendeko Bizkaiko kostaldeko bizitza ezagutu ahal izango dugu Josetxoren bizipenak jarraituta. (aspaldian irakurri nuen liburua da eta isotorioaz ez naiz oso ondo oroitzen; baina merezi du, zinez esatenn dizuet). Berrirakurtzen dudanean zabalduko dut komentario hau.
   Bizkaitarrarekin ohitura handirik ez baduzu, kostatuko zaizu hasieran, baina berehala hartuko diozu neurria.

Rafa L.

HAMABOST EGUN URGAINEN

HAMABOST EGUN URGAINEN
J.A. Loidi
(1955)

Euskaraz idatziriko polizia-nobelen historia 1955ean hasi zen J.A. Loidi Bizkarrondok Hamabost egun Urgainen (Zarautz, Kulixka) nobela argitaratu zuenean. Euskaltzaindiaren literatur lehiaketa batean aurkeztu zuen eta aipamen berezia jaso zuen. Harrezkero hainbat argitalpen izan ditu euskaraz idatziriko lehen polizia-nobela honek eta Euskadi Irratiaren Antzoki ilunean irratsaiorako bertsio bat ere egin  zen 1992an. Kritikoen oniritzia jaso zuen, beraz, lehena izateaz gain, gerora ere, ongi taxuturiko argudioa duela iritzi baitiote.

Urgain izeneko herri txiki batean gertaturikoa kontatzen du. Martin Garaidi detektibea da protagonista eta gertakari harrigarri bat ikertzera deitu dute: Egurmendi aberatsa hil da eta lurperatzerakoan, haren hilobian buru-hezur batek kopetan tiro bat duela konturatu dira. Kontuak korapilotsua dirudi, baina detektibe argiak hamabost egun aski izango ditu kontu guztia argitzeko: II Mundu Gerran espetxean egon ondoren, Pagodi izeneko pertsonaia bere emaztearen bila joan zen Urgainera. Hura berriz, Pagodiren adiskide zen Egurmendirekin ezkonduta balego bezala bizi zen, ezkutaturik. (...)

Lourdes Otaegi

 

Lourdes Otaegiren jatorrizko testua irakurtzen jarraitu nahi izanez gero:

http://ehu.es/ehg/literatura/?p=550

 

 

BERRIZ ERE HUTSETIK HASTERA

BERRIZ ERE HUTSETIK HASTERA
M.A. Mintegi
(Erein, 2008)


Arazoak ditu Idoiak aitarekin edo, hobeto esanda, Idoiaren aitak bere arazoak pagarazi nahi izan dizkie etxekoei: amari eta Idoiari.
Neskak ezin du egoera jasan eta alde egingo du etxetik bizitza berrantolatzeko asmoz. Donostiara etorriko da lanera, gerora Dublinera alde egiteko asmoz. Baina askotan gertatu ohi den bezala, maitasuna aterako zaio bidera.
Idoiak –gizonekiko mesfidati- beldurrez eta zalantzaz ekingo dio bere lehenego bikotea izango den mutilarekiko harremanari eta, haren laguntzaz, oroitzapen gaixtoak betiko uxatzen saiatuko da.

Zuzen eta toles handirik gabe kontatutako istorioa, akzio handirik gabekoa –“mezuak” istorioa garaitu du-, neskaren beldurra-eta partekatzera bultzatu nahi gaituena; izan ere, emakumeen aurkako bortizkeria da liburuaren ardatza.
Donostiako anbiente pijoteroko pertsonaiak, ez oso sinesgarriak. Ez da gizon txukunik agertzen kontakizun osoan. Halakoak ote gara?

Erraz eta gustura irakurtzen den lantxoa, Mintegiren euskara garbi eta arinaz. Irakurri. Mutilak agian apur bat lotsatu egingo zarete: Kontuz, denak ez gara horrelakoak! Tamalez, ez dut uste neskek arrei buruzko bere uste gaiztoak asko leunduko dituztenik nobelatxoa irakurritakoan.

Rafa L.

          Joandako udaberrian Migel Angelek bisita egin zigun eskolan; "Heriotza zuriz jantzita" bere liburuko sekretotxuak kontatu zizkigun . Bere idazteko grinaz hitz egin zigun, euskarari beti izan dion maitasunaz. Lizarrustiko basoetan libre hazitako ume hura nola bihurtu zen gaztetxo orduko Beasain hartan. Eta CAFen delineante laneko ardurekin apur bat alboan utzitako idazteko pasioaz. Egun, behin fabrikakoa utzita... benetan zoriontsu egiten duen langintzan -idazten- emango duen. Lana eta lana beti emaitzen oinarrian.

Nortzuk ote dira Migel Angel Mintegirekin dauden tipo horiek?

 

 



 

(2012-02-14)



 



IZAR MALKOAK

(2008-02-11)

Fernando Morillok bisita egin digu. Bere idazle-sekretotxoen eta idazterakoan sentitzen dituenen berri eman digu. Oso arratsalde majoa pasa genuen elkarrekin.

IZAR MALKOAK
Fernando Morillo
(Aizkorri)


Liburu hau asko gustatu zait, gaur egungo gazteei gertatzen zaizkien gertaera eta pasadizoekin zerikusia baitu. Gazte batzuei elkarren artean gertatzen zaizkien gorabeherak kontatzen ditu eta istorioak interesgarriak dira. Oso erreza egin zait irakurtzeko eta ulertzeko eta beraz ez zait batere astuna eta aspergarria egin. Beraz gustatuko zaizuelakoan irakurtzera animatzen zaituztet!

Amaia Z. 3B (2006-07)


Liburu hau ikaragarri gustatu zait, oso dibertigarria eta ederra iruditu zaidalako. Istorioan zehar gertatzen diren gauza guztiak gure adineko gazte batzuei gertatzen zaizkie, nahiz eta ni ez sentitu beraiekin identifikatuta. Irakurtzeko eta ulertzeko erraza iruditu zait, batere zailtasunik gabekoa. Nik liburu hau irakurtzera, amodiozko gertaerak gustatzen zaizkien pertsona guztiak gonbidatuko nituzke.

Alaitz T. 3B (2006-07)

MONSTER HIGH

MONSTER HIGH
Lisi Harrison
(Mezulari, 2010)


Hamabost urteko bi neska berri Salem herriko Merston Institutuan. Bata Melody Carver
bere familiarekin Oregonera etorri berria. Bera jakin gabe munstro mutil batekin gustatuta geratuko da.
Bestea Frankie Stein, oso polita, izan munstroa bada ere. Harro dago oso bere itxuraz, baina DARa denez sekulako presioa jasaten du bere izaera ezkutatu dezan; bere jostura, torloju eta azala gordean mantendu ditzan. Baina neska den bezalakoa azaldu nahi du; eta ez du mutil eder normiekin ligoteoan ibiltzeari uko egin nahi.
Egoera nahasi samarra da, ez oso alaia. Azkenerako gauzak okertu egingo dira… edo ez?


Fantasiazko istorioak gozatzen ditugunean ez zaigu gehiegi axola pertsonaien sinesgarritasuna eta
moldeak. Hala ere nobelan gazteek azaltzen dituzten hutsalkeriak nabarmena, kontsumorako
demasako grinak, bizitzako ardura bakarra arroparekikoa izateak, marketako morrontza ia erabatekoak atentzioa ematen digute eta gehiegizko iruditzen azkenerako. Horrelakoak al dira gazte amerikarrak?
Institutuetako kontakizunek dauzkaten ezaugarri eta ohiko pasarteak azaltzen dira: ligeak,
koadrillaren barneko liskarrak, neska hiperguapoen hantustea…

Hain modan dauden munstro, banpiro eta pertsonaia arraroen munduak; noiz eta… diferentea izatea, taldetik aparte ibiltzea, ideia propioak edukitzea hain gaizki ikusita dagoenean.
Kasualitate ote?

Modako liburua. Entretenigarria? Agian. Irakurri eta esango didazue.


Rafa L.

Egileak berak egiten duen promozioaren bideoa:

http://www.youtube.com/watch?v=TTd8MI29XFI

ULTRAMOREA

ULTRAMOREA

Nancy Huston

(Alberdania, 2012)

Kanada aldeko Albertako herrixka batean bizi da Lucy. Aita eliza protestanteko artzaina da eta familian bizi den giroa nahiko itogarria egiten ari zaio neskari. Mundua ulertzeko premia larriak jota dago Lucy. Jainkoari buruzko zalantzak, nerabezaroko komunikatu beharrak ezin ditu ase guraso tradizional horiek eta umeak besterik ez baititu etxean. Libreta beltza izango da bere aukerako laguna eta berari kontatuko dizkio bere barneko guztiak.

Baina neskaren salbazioa izango da Bernard. Alderrai dabilen gizona da Beauchemin doktorea. Elizako artzainak bere etxean hartuko du lan egiteko baimena galdu duen medikua eta adiskidetasuna baino zerbait gehiago dena sortuko da Bernard eta Lucyren artean. Neskak Bernardekin esandako eta bizitako guztiak kontatuko dizkio bere egunerokoari eta, bide batez, guri.

Lucy bera da narratzailea, oso gertutik biziko ditugu bere ardura eta ezinegona.

Kapituluak motzak dira oso. Pentsarazten digun irakurketa da, baina ez zaigu batere astuna egingo (benetan esaten dizuet).

1936. urtean  pentsamoldeak eta kezkak aspaldiko kontuak irudi dakizkiguke, baina egun gaztetxoek bizi dituztenetik ez dabiltza oso urrun. Animatu eta irakurri.

Rafa L.

Zatitxo bat irakurgai duzue helbide honetan:

http://www.alberdania.net/intranet/upload/docs/primercapitulo/doc_253.pdf

BIZIA LO

BIZIA LO
Jokin Muñoz
(Alberdania, 2003)


Bost historia diferentek osatzen dute liburu hau; edo, agian, hobeto esanda, historia bereko –gure herriko historiako- bost zertzeladak, ia inork gogoratuko ez lituzkeen bost pasartek, protagonistengan arraildura eta zauri sakonak sortarazi dituzten pasarteak; gatazkak berezkoak dauzkan tristezia, mina eta etsipena darien bost pasarte.

Isiltasuna izango da liburuaren inguru nagusia: ume gaixoaren herioren inguruko isiltasuna, ama baten beldurraren inguruko isiltasuna, obretan dauden orubeen atseden orduetako isila, azterketen edo zelai elurtuen isiltasuna. Pertsonaiek bere buruekin bakarrik ausartuko dira solas egiten isiltasuna ez apurtzearren eta gogoratuko zaizkie etengabean kontaketa osatuko duten pasarte saminak.

Bakarrizketa da gehienetan, idazleak pertsonaiek bere historia konta dezaten aukeratu duen teknika, pertsonaien barne muinetaraino eramango gaituen teknika. Hala ere, kontakizuna arina da eta erritmoduna. Bestalde, historien linealtasuna apurtu egiten da erabat teknika hori erabilita, eta liburuak apur bat trebatutako irakurlea eskatuko du, kontakizunen ezer ez galtzeko.

Liburu ederra da, eta gogorra. Gerra guztien atzetik dagoen mixeria eta hutsa airean utziko duena. Historiaren atzealdea kontatzen diguna, non ez dauden heroiak, sufritzen duten gizon eta emakumeak baizik. Horien omenez idatzi ziren Historian azaltzen ez diren pertsonaia hauen historiak.

Oso, oso ona.

Rafa L.

Gehiago jakiteko: http://zubitegia.armiarma.com/egileak/00229.htm

MILA GAU ETA BAT GEHIAGO

MILA GAU ETA BAT GEHIAGO
Patxi Zubizarretak paratua
(Erein, 2002)





Denok entzun izan dugu inoiz Xerezade printzesa buruz. Ipuin kontatzale iaioa izateagatik bere bizia salbatu zuen gazte ederraren gorabeherak ezagunak zaizkigu. Era berean oso gertukoak egingo zaizkigu liburu honetan ikusiko ditugun hainbat pertsonaia: Ali Baba, Aladino edota Sinbad; baina, tamalez, marrazki bizidun lerdo edo liburu bertsio “erraztu-larrosen” bidez ezagutu izan ditugu gehienetan. Eta ez dauka zerikusirik!

Istorioak irakurri ahala pertsonaia horiek eraldatuko zaizkizu, plastikozko panpinak izateari utzi eta benetako bihurtu, gizatasunez bete, errealago egingo zaizkizu. Eta gorrotoa, herra, sexu gutizia, herioa edo mendekuz zipriztindutako kondairak ekarriko dizkigute begien aurrera orrialdeok.

Noski ez direla umeentzako kontuak! Edo ez beraientzat bakarrik, behintzat!

Rafa L.

KOADERNO HANDIA

Koadeno Handia
Agota Kristof
(Alberdania)

Umeak eta gerra. Nobelako protagonistek –bikiek- gogor pairatuko dute gudaren eragina; azkar moldatu behar izango dira inguru eta egoera berrietara, eta nolabait bizi. Zoriona ere ezagutuko dute; nahiz eta goseak, amona ankerrak eta lurrari darion tristeziak zapuztu nahi poz-une bakan horiek. Zorion primitiboa, basa animaliena.

Ez ditugu bikien izenak ezagutuko, ezta zein nazioetako armadak ari diren liskarrean. Guda guztiak gerra berbera baitira eta gizaki guztiek miseria bera pairatu behar baitute handikiek sortutako gatazketan.

Ulertuko dugu pertsonaien sufrimendua, baina egoerak beraiekiko distantzia mantentzera eramango gaitu: ezin gara (edo beldur gara?) identifikatu hain sentimendu gabeko bihurtutako gaztetxoekin.

Perpausa motak, kapitulu motzak: pasa eta pasa pasadizoak. Momentukoak bakarrik dauka garrantzia. Elkarrizketa ugari, deskripzio gutxi: nor geratuko da paisaiari begira gudaren erdian? Kontakizuna ez da sartzen pertsonaien muinean, euren ekintzek erakutsiko dute (?) nolakoak diren.

Nobela gordina, gogorra, samurra, lizuna... erakargarria oso. Guztiz gomendagarria.

Rafa L.

SOMMER JAUNAREN ISTORIOA

SOMMER JAUNAREN ISTORIOA
Patrick Suskind
(Erein, 2007)

Sommer jaunaren joan-etorriek markatuko dute historia honen narratzailearen haurtzaro eta gaztaroa. Mutiko baten hegan egiteko ahalmenaren gutxikako galera, bere lehen amodioa, musika maistraren haserreak... oroitzapenaren koadro guztiek daukate Sommer jauna hondoan, Sommer jauna hara eta hona: bizitzaren erlojuaren pendulu nekaezinaren antzera.
Ikaragarrizko samurtasunez kontatzen ditu egileak bere haurtzaroko pasadizoak eta –egiazkoak edo fikziozkoak izan- hunkituko gaituzte eta gure haurtzaroaz gogorarazi eta irribarrea ekarriko gure ezpainetara. Eta hain garrantzi txikia ematen genion denbora pasatze hura pisuago eta larriago biziko dugu istorioan – eta gure istorio propioan- aurrera egin ahala.
Beti herioarengandik iheska azkenean umiltasun eta apaltasun osoz onartu behar izateko.

Helduentazako haur-literaturako beste harrribitxia. Zoragarria. Irakurri beharrekoa.

Rafa L.

KOLOSALA IZANGO DA

KOLOSALA IZANGO DA
Joseba Sarrionaindia
(Txalaparta, 2003)


Gerra Kalaportura iritsi da. Eta bertako umeen bizitzarekin nahastuko da gerra. Guda umetu egingo da talka horretan; ume kontua, ia jolasa bihurtu. Aldiz, umeak gogortu, sentimenduez ahaztu eta bizilarriz arituko dira.
Gerran umeek ez dute ez aldeko, ez areriorik topatuko. Ez da aldarrikapenik izango. Ez da logikarik egongo. Ez da gorrotorik egongo. Baina umeek ez diote haurtzaroari uko egingo, eta bizitzaz gozatzen saiatuko dira tokatu zaien garai berezi horretan.
Pasadizoak bata bestearen atzetik igaroko dira umeen begirada jolastariaren aurrean, eta herioa eta drama gaztetxoen ikuspegiaren bahetik pasatzean gertakari bitxien mailara iritsiko dira soilik.

Protagonistaren ikuspuntutik jarraituko dugu narrazioa, berez pasadizo labur eta intentsoen ilara; oso era klasikoan kontatuta nahi bada; baina sotiltasun eta apaltasunez emanda: gorrotorik gabe, hizkuntza biziaz, xamurtasun apartaz.

Oso urruti dago faxismoaren aurkako liburua izatetik, edota aldarrikapen abertzale izatetik. Liburu bakezalea da. Hain da bakezale, non gerraren erdian ere gerrarik ez dagoela ematen du; gehienez gizakien onberatasuna gudaren labirintoan iparra galduta.
Gomendio bakarra: irakurri, irakurri eta irakurri. Eta irakurritakoan norbaiti gomendatu.

Rafa L.

BAGDADEKO AURPEGIAK

BAGDADEKO AURPEGIAK

Juan Kruz Igerabide

(Erein, 2007)

Juan Kruz Igerabidek liburu honetan bi istorio ematen dizkigu, etengabean elkarrekin kiribilduko direnak. Bata Ali Kajim antzinako poeta-pentsalariari buruzkoa, antigoaleko Bagdaden kokatuta; bestea egun-egungo istorioa – Ali eta Jasmina protagonista dituena- gerrak suntsitutako Bagdaden garatzen dena.

Antigoaleko istorioari zenbaitetan Ekialdeko Ipuin klasikoen kutsua hartuko diogu; eta besteari, gure garaikoari, salaketa erreportajearen tankera.

Istorio zaharrak, pasadizoz betetakoak, Ali Kajim eta Omar kalifaren arteko adiskidetasun gotorra du ardatz. Bigarren istorioan, ia familia eta lurrarekiko lotura guztiak galdu dituzten anai-arreba bik aurrera egingo dute elkarri lagunduz eta elkarrekin egoteagatik bakarrik, beti herioren mugan.

Istorio bietan pertsonaia nagusiak eguneroko bizitzak dakartzan zailtasunak gainditzen ahaleginduko dira eta mina, arrangura, presondegia edota umezurztegiko atzaparretatik ihes egiten etengabeko gatazkan ikusiko ditugu.

Narrazioak erabiltzen duen artifizioak, bi istorioak etengabe nahastearenak, dexente zaildu egiten du istorio biak haria galdu gabe eta patxadaz jarraitu ahal izatea; izan ere, batzuetan badirudi kontakizun biak elkarrekin oso lotuta ez daudela eta bien arteko konbinatzea tartekatze mekaniko soilaz egin dela.
Gainontzekoan, umezurtzen istorioaren laztasuna leundu nahirik-edo, maitasun-musu eta malkoz bete digu istorioaren bukaera kulebroiaren mugak ukitzeraino.(nire uste apalean, J.K. Igerabideren liburuak hainbatetan hondatzen dituen moralina razioa).

Istorioak erakargarriak iritzita, gustura hasten den liburua; baina bukaerako astuntxo egin eta interesa galtzen duena.

Irakurri eta iritzia eman.

Rafa L.

Irakurri besteen iritziak ere :

http://kritikak.armiarma.com/?p=4383

http://kritikak.armiarma.com/?p=4227

GERLARI ZURIA

GERLARI ZURIA
Joannes Urkixo
(Elkar)




Duela urte parea irakurri nuela eta entretenigarria egin zitzaidala dut gogoan. Hasiera oso bizi eta kitzikagarria du. Niretzat protagonista Euskal Herrira datorrenean, istorioak bere freskotasuna galdu egiten du apur bat; agian, tesia mantentzearren. Irakurri duten guztiek oso iritzi onak ematen dituzte libruari buruz: irakurri zuek ere eta bat etorriko zarete.
Rafa L.

ETA NI ZER?

ETA NI ZER?
Fernando Morillo
(Elkar, 2004)



Hamasei urteko neska bat da Larraitz: alaia, jatorra... baina ez da polita, eta horrek min ematen dio. Ahizpa bat du: Usoa. Bera bai, bera polita da eta mutil guztiak atzetik ditu; baina Usoaren atzetik daude, Larraitzen atzetik ez.
Kontatzen den istorioa amodiozkoa da, gaur egungo gazteon kasuan denez, pertsonaiak gustatu egiten ziaizkigu eta hauen istorioa ere bai. Nobela hau amodiozkoa da, baina aldi berean, alde dibertigarri bat ere badu.
Gaur egungo gazteak bizitzen dituzten amodiozko istorioak gustatzen bazaizkizu, eta zu zer edo zein zaren jakin nahi baduzu, ipuin hau zuretzat egina da. Beraz, ausartu zaitez ETA NI ZER?ekin. Ez zara damutuko!
Nerea del P. 3B 2005-06
---------

Oso zoritxarreko dela uste du Larraitzek itsuskoa delako edo, behintzat, ez bere ahizpa bezain polita. Ahaleginak egingo ditu egoerak eragiten dion amorrua eta frustrazioa gainditzen. Neskak ahizpa bezalakoa izatera behartuko du bere burua. Horretarako oso harreman ilun eta etsigarrian murgilduko da: mutil lagun zarpail eta desatsegin batekin hasiko da besteren ezean. Eskerrak Adrianek lagunduko diola zurrunbilo horretatik ateratzen!

Gazteen edertasuna beraien barnean dagoela liburuaren tesia izanda, harritzekoa da kontakizuna ez gehiago sakontzea pertsonaien barnean eta hain kanpotik aurkeztea hauek. Sexua ez dela garrantzitsuena erakutsi nahi digun istorioa zabarki kontatutako sexuz gainezka datorkigu, ia sexu-patologiaren mugetan mugitzen den gazteria marraztuz. Hasierako arazoa egunekoa izan eta liburuari abiapuntu polita ematen badio ere, oso bide irreal eta sinesgaitzetan murgiltzen da gero istorioa.

Morillok ohi duen bezala kapitulu motzak erabiltzen ditu, liburu irakurterraza eta atsegina eginez. Atseginago izango litzateke, hala ere, behingoz bere filosofeoak alde batera utziko balitu, eta pertsonaien benetako baitan sakontzen ahaleginduko balitz.

Gazteak hormonontzi hutsak ez direlakoan ados bagaude, beste errespetuzko trataera eta, seguruenik, beste liburu klase merezi dutela pentsatuko dugu ere.

Rafa L.

---------

Larraitz neska adoleszentea da. Dioenez, itsusia da eta ez du inoiz maitasunaren berri izango. Baina berak gutxien espero zuen momentuan, aspaldiko lagun bat topatzendu: Adrian. Biak lagun minak bihurtzen dira. Adrianek Larraitz ulertzen du, homosexuala baita. Zer gertatuko ote zaio? Bilatuko al du bere gustuko mutilik?

Istorio hau errealista iruditzen zait, gaur egungo neska gazte askori hori gertatzen baitzaie. Kontakizuna ez du sorpresa handirik; baina, hala ere, librua "engantxatu" egiten du.

"Royito" istorioak gustatzen bazaizkizu, eta nahiko ondo bukatzen direnak gustatzen bazaizkizu... Anima zaitez!

Jone P. 3A 2005-06

KANDINSKYREN TRADIZIOA

Kandinskyren Tradizioa
Ramon Saizarbitoria
(Erein, 2003)
Miren neskato gaztea da. Ez du sekula amodio harremanik izan eta bere lagunen aurrean ondo gelditzeagatik-edo, erlazio bat duela esaten du. Baina, halako batean, bere "ametsetako" mutila aurkitzea iruditzen zaio. Honekin erlazio bat hasten du gehiago beharragatik gogoagatik baino. Nola bukatuko ote da erlazio hau?

Xabier L. 4B (2005-06)



Larri bizi du Mirenek -adina delako edo- mutil batekin “derrigor” hasi behar hori. Hastapenean, ustez, erlazio ederra zena egunez egun gogor eta latzago egingo zaio neskari eta azkenean amodioa desgogoan egin izana ez dio asko lagunduko.
Baina zoriontsu egin gaitzakeen hori beti dago nonbait. Eta, hasieran, Mirenen irudimenean bizi bazen bakarrik, hezur-haragituta topatuko du gazteak azkenean. Eta oraingoan, ez. Ez dio zorionari ihes egiten utziko neska adoretsuak.
Aspalditxoan amaiera zoriontsuko libururik irakurri gabe eta... gustura hartzen dira honelakoak.
Liburua irakurtzeko bi baldintza: neska (edo neskak maite dituena) izatea eta heldua . Horrelakoa al zara?

Rafa L.



Urte Zahar gau iritsi da eta Miren kalera jaisten da mutil bila. Lehendabizikoa aurkitu eta izena galdetzen dio; mutilak Mirenen izena asmatzen du. Mireni betidanik gustatu izan zaio Aitor izena, mutil horren ere Aitor izena du. Lagunak egiten dira eta bikotea izatera iristen dira. Aitor ezagutu ahala, Aitor zakarra dela, maitagarria ez dela, bere ametsetako mutila bezalakoa ez dela konturatzen da Miren.
Manu da Mirenen ametsetako mutila, eta denei kontatuko die Manurekin ustez egiten dituena egiazko balira eta (...)

Maitane A. 4B (2005-06)



Liburua oso polita da, niri asko gustatu zait, zeren amodiozkoa da eta, gainera, gazteak dira protagonistak. Liburuaren amaiera arte ez duzu imaginatzen ere nola bukatuko den istorioa, eta ez zara irakurtzen aspertzen. Engantxatu egiten zaituenliburua da.
Gazteei buruzko eta amodiozko liburuak gustatzen bazaizkizu, ... hau da zurea!
Ez zara damutuko irakurri izanaz!

Nerea Ab. 4B (2005-06)


Kandinskyren emaztearen anekdota bat abiapuntutzat hartuz, neska gazte baten aurreneko sexu esperientzia kontatzen digu liburu honek. Hala dirudien arren, ez da amodiozko istorio arrunt bat, ez adolestzenteentzako eginda dagoen maitasun-goxokoa; neskak bere buruan duen mutil ideal horrek ez baitu zer ikusirik lehenengo aldian egokitzen zaion mutil zakarrarekin.

Miren I. 4B (2008-09)

Istorioa orokorrean nahikoa erreala egin zait, nahiz eta amaieran kasualitate handi samarrak egon. Bestalde, Mirenen portaera inozoena iruditu zait: gehiago pentsa zezakeen gauzak egin aurretik. Hala eta guztiz ere, istorioan barneratuta sentiarazi nau.

Jaione Z. 4B (2008-09)

e-liburutegian eskuragarri

ETA EZ ZEN ALERIK ERE GERATU

ETA EZ ZEN ALERIK GERATU
Agatha Christie
(Igela, 2005)



Nobela “herrikoiei” buruz ari ginen egun batean eta Agatha Christie etorri zen hizpidera. Ikasle bakarrak zekien zerbait egile honetaz, telebistako ez dakit zein seriea zela eta. Hura konpondu behar zela eta aipatu idazle ingelesaren libururik aipatuenetako bat ekarri genuen irakurketa-proposamenetara.

Ez ohizko deialdi bati jarraituta, bere bizitzan pasarte ilunik eta zer ezkutatzeko franko duten hamar pertsonaia biltzen dira uharte isolatu batean. Bertan, egun batzuetako atsedenaldia izango zena hasieran, infernu eta herio bihurtuko zaie luxuzko txalet hartan bildutakoei. Bakoitzaren aurkakoa, bertara deitu izanaren zergatia, agerian geratuko da salaketa misteriotsu baten ondoren. Harrezkero irlako bisitariak elkarri gaizki begira, besteen susmoetan eta bere bizia arrisku bizian antzematen hasiko dira. Banan-banan hilotz agertzen hasiko dira, hamarrak desagertu arte. Hamarrak? Bat ere geratzen ez den arte. Litekeena ote?

Kanpoko narratzaileak, elkarrizketa biziak eta zenbaitetan pertsonaien bakarrizketak edo pentsamenduaz tartekatuz, erritmo politean daraman istorioa da. Irakurketa arina egingo zaizu eta istorioak harrapatu egingo zaitu. Idazleak oraingoan ez du gehiegi jolastu izan nahi gurekin eta galdera guztiei nahikoa modu sinplean eman dio liburuaren bukaeran.

Rafa L.

Estrainekoz argitaratutakoan liburu hau "12 Little Nigers" izenburuarekin azaldu zen. Horrek bazterkeria kutsua zuela eta arazoak ekarri izan zizkion Agatha Christieri. Hurrengo argitaldietan izenburua aldatzea erabaki zuen egileak.

Euskaraz ere horrelako zerbait izan da eta bada edizio zahar bat "Hamabi beltz txiki" edo horrelako zerbait dena. Istorioa bera da.

URTEGIJAUNA

URTEGIJAUNA
Aingeru Epaltza
(Pamiela, 2002)

Irakurri al zenuten “Baloika”? Gogoratzen al zarete ikastolako futbolari hoberena zen Mikeltxorekin? Bada, oraingoan ikastolako neke-penak igarota udako oporretan urtegiaren ondoko udalekura joango da atseden egunak bertan emateko asmoz.
Urtegiaren inguruan Mamu eta Basajaun bitxiei buruzko kontuak ibiliko dira airean. Mikeltxo eta lagunak, ikertu eta okerrak zuzentzen ahaleginduko dira. Nafarroakoa ote urtegia? Itoizkoa ote? Agertzen diren jauntxo agintariak ezagunak zaizkigu? Irakurri eta erabaki...
Ai, ahaztu baino lehen... gozatu Aingeruren euskara ederraz.

Rafa L.

PIRTZINA ZILBORREAN

PIRTZINA ZILBORREAN
Antton Kazabon
(Elkar, 2004)

Telefonoz arituko da Aitor bere neska-lagunarekin, Joanarekin. Baita Iratirekin ere. Aitorrek biziki maite du Joana, baina Iratik eskaintzen dion erlazio mota berriak kitzikatu egiten du: hain da ederra Irati! Hain sexy dago bere zilborreko pirtzinaz!
Eta belarria telefonoan berotzen duen bitartean, ezin erabakirik ibiliko da Aitor koitadua: dena probatu nahi, denari eutsi nahi... eta ezin?

Telefono berbaldiak dira kontakizunaren oinarria, inolako narratzailerik gabe, elkarrizketen lekuko zuzenak gara irakurleok; honela, historia gertu-gertutik bizi ahal izango dugu. Oso erritmo bizikoa, atsegina, eta -nahiz eta jira eta bira ugari egin betiereko galderari: benetan maite nauzu?- aspertzen ez gaituena. Egungo gazteak ondo islatuta dauden-edo zuek erabaki behar, adinean pasatxo gaudenok ezin galderatxo honi buruzko taxuzko ezer esan.

Liburu erraza eta gustagarria. Tesi handirik gabekoa izan arren, irakurleak mugiarazi eta, garbiki, pertsonaien alde edo aurka jarriko gaituena. Aitor zerri hutsa edo maitasun-zalantzak jipoitutako gu bezalako tipo jatorra al da?

Animatu irakurtzen! Baietz tirada bakarrean irentsi!

Rafa L.

BOY

BOY
Roald Dahl
(Alfaguara)

     Egileak bere haurtzaroa kontatuko digu era alai eta entretenigarrian. Pasarte guztiak ez dira zoriontsuak; baina umetan izandako atsekabeak ere, baikortasunaren bahetik pasata ematen zaizkigu historian.

     Agian, azaletik begiratuta, duela hiru mende laurdeneko umeen bizierak ez dauka zerikusi handiegirik gaurko gaztetxoen bizimoduarekin; baina, zergatik ondo ez dakigularik, Roald gaztetxoaren pena, zorion eta minek oso harrapatuko gaituzte.

     Inor, liburua bukatutakoan, gehiagorako gogoz geratu bada, jakin autore beraren “Flying Solo” liburuan honen jarraipena daukala irakurgai.

Liburu-dendetan agorturik dago. Liburutegietara jo behar izango duzue derrigorrean.
Rafa L.

DEBORAH HONDARTZA BAKARTI BATEAN

Deborah hondartza bakarti batean
Pako Aristi
(Erein, 2002)


Ereinen webgunean emandako iruzkina:

Nire bizitza inkesten aurkako borroka bat izan da beti, gazteen zaletasunak, izaera eta bizioak portzentaietan ipintzen dituztenen aurka: telebista hiru orduz ikusten omen dugu egunero, amodioa egiten 15 urterekin hasi, larunbatetan seko mozkortu, ordenagailuekin liluraturik gaude, ez dugu etxetik alde egiten 32 urte arte, insolidarioak gara, kontsumistak… Ba ez. Nik ez. Ni ez. Ni ez naiz hori. Haurdun egon eta umea izatea erabaki duen Deborah-ren errebeldia da.
-----------
Deborah 18 urteko neska gazte bat da. Bere gurasoak dibortziatuta daude. Ikasketak utzi ditu eta gainera haurdun dago. 18 urterekin ama izateko prest al dago? Umea edukitzea erabaiko al du?(...)
Liburua gustatu zait, askotan horrelako egoeretan neska bat nola sentitzen den ez dakigu eta interesgarria iruditu zait. Liburua ez dizuet gomendatzen oso sentiberak bazarete, edota bakarrik akzio handiko istorioak gustatzen bazaizkizue.

Nerea Ar. 4B 2005-06

MARGOLANA

Margolana
Igor Elortza
(Alfaguar-Zubia 1999)


Nestor eta Jokin hamasei urteko bi nerabe dira. Egun batean, Bittorrek, bere irakasleetako batek ikastolan dagoen margolana erakusten die ikasleei eta esaten die egun batzuetara Louvre museora eramango dutela. Orduan, bi mutiko gaizto hauek margolanaren bozetoa lapurtzea erabakitzen dute. Zer gertatuko ote da margolanarekin? eta bi mutiko hauekin?

Kontatzen den istorioa nahiko polita da eta pertsonaiak atseginak. Kontakizunak sorpresa asko ematen ditu eta, gainera, pentsaezinak zirenak. Istorioak, nolabait "engantxatu" egiten zaitu eta gehiago nahi izatera bultzatzen dizu.

Istorio aspergarriekin nazkatu samar bazaude, liburu bat gustura irakurri nahi baduzu, abenturazale bat bazara... irakurri liburu hau, gustatuko zaizu-eta.

Adur I. 3B 2005-06


---------

Nestor eta Jokin 16 urteko gazte batzuk batzuk dira eta komikiak irakurtzea gustatzen zaie. Egun batean beren irakasle batek bere bulegoan dagoen, baina laster museo batera eramango duten margolan bat erakusten die. Zer gertatuko da margolanarekin?

Historia polita eta atsegina da eta pertsonaiak ere sinesgarriak dira. Denboraren tratamendua ez zait asko gustatu nahastu egin naizelako.

Liburua normala iruditu zait: ez oso polita, ezta itsusia ere. Astuna egin zait, denborarekin eta pertsonaiekin nahastu egin bainaiz. Misterio-abenturazko liburuak gustatzen bazaizkizu, hauxe irakurtzea gomendatzen dizut, zu bila zabiltzan horietakoa baita. Anima zaitez "Margolanarekin"!

Maddalen D. 3A 2005-06

IQBALEN HISTORIA

IQBALEN HISTORIA
Francesco D’Adamo
(Aizkorri, 2003)


Esplotazioa eta tristezia nagusi diren lantegi batera iritsiko da Iqbal eta itxaropena eta irribarrea ekarriko die ume esklabuei. Gogorra egingo zaie askatasunerako bidea bere familiengandik erauzitako gaztetxo hauei, baina Iqbal ausarta izango dute gidari eta eredu borroka horretan. Gerra guztiek bezala, historia honek ere zapore gozo-mingotsa utziko digu: ume zailenetako laguntasun benetakoa leungarri hoberena dela erakutsiz, eta zerbait irabazteko, askotan, bidean bihotz puskak utzi behar direla azalduz.

Fatima izango da historiaren narratzailea eta bere oroitzapenetan arakatuz narrazioa osatuko du. Pertsonaiak lauak dira. Esplotatzaileak anker eta bihotz gabe agertuko zaizkigu beti. Umeak beti bere zorigaitzean murgilduta. Fikziozkoa izango balitz, narrazioa ez litzateke puntakoa izango. Baina ez dago fikziorik: hauek guztiak gertatutakoak dira! Hotzikarak eragiten dizkigu honelako egoerak gu bizi garen mundu honetan gerta daitezkeela pentsatze soilak; eta hau da liburu honen indarra, barrenean zerbait mugiaraziko diguna.

Liburu triste eta ederra da hau. Agian ez hoberena apur bat baxu samar gabiltzan une horietan hartzeko, baina –gogorra izanda ere- ezin diogu beti ezjakinean eta hor kanpoan dagoen munduari bizkarra emanda bizi. Merezi du.

Rafa L.