SOMMER JAUNAREN ISTORIOA

SOMMER JAUNAREN ISTORIOA
Patrick Suskind
(Erein, 2007)

Sommer jaunaren joan-etorriek markatuko dute historia honen narratzailearen haurtzaro eta gaztaroa. Mutiko baten hegan egiteko ahalmenaren gutxikako galera, bere lehen amodioa, musika maistraren haserreak... oroitzapenaren koadro guztiek daukate Sommer jauna hondoan, Sommer jauna hara eta hona: bizitzaren erlojuaren pendulu nekaezinaren antzera.
Ikaragarrizko samurtasunez kontatzen ditu egileak bere haurtzaroko pasadizoak eta –egiazkoak edo fikziozkoak izan- hunkituko gaituzte eta gure haurtzaroaz gogorarazi eta irribarrea ekarriko gure ezpainetara. Eta hain garrantzi txikia ematen genion denbora pasatze hura pisuago eta larriago biziko dugu istorioan – eta gure istorio propioan- aurrera egin ahala.
Beti herioarengandik iheska azkenean umiltasun eta apaltasun osoz onartu behar izateko.

Helduentazako haur-literaturako beste harrribitxia. Zoragarria. Irakurri beharrekoa.

Rafa L.

KOLOSALA IZANGO DA

KOLOSALA IZANGO DA
Joseba Sarrionaindia
(Txalaparta, 2003)


Gerra Kalaportura iritsi da. Eta bertako umeen bizitzarekin nahastuko da gerra. Guda umetu egingo da talka horretan; ume kontua, ia jolasa bihurtu. Aldiz, umeak gogortu, sentimenduez ahaztu eta bizilarriz arituko dira.
Gerran umeek ez dute ez aldeko, ez areriorik topatuko. Ez da aldarrikapenik izango. Ez da logikarik egongo. Ez da gorrotorik egongo. Baina umeek ez diote haurtzaroari uko egingo, eta bizitzaz gozatzen saiatuko dira tokatu zaien garai berezi horretan.
Pasadizoak bata bestearen atzetik igaroko dira umeen begirada jolastariaren aurrean, eta herioa eta drama gaztetxoen ikuspegiaren bahetik pasatzean gertakari bitxien mailara iritsiko dira soilik.

Protagonistaren ikuspuntutik jarraituko dugu narrazioa, berez pasadizo labur eta intentsoen ilara; oso era klasikoan kontatuta nahi bada; baina sotiltasun eta apaltasunez emanda: gorrotorik gabe, hizkuntza biziaz, xamurtasun apartaz.

Oso urruti dago faxismoaren aurkako liburua izatetik, edota aldarrikapen abertzale izatetik. Liburu bakezalea da. Hain da bakezale, non gerraren erdian ere gerrarik ez dagoela ematen du; gehienez gizakien onberatasuna gudaren labirintoan iparra galduta.
Gomendio bakarra: irakurri, irakurri eta irakurri. Eta irakurritakoan norbaiti gomendatu.

Rafa L.

BAGDADEKO AURPEGIAK

BAGDADEKO AURPEGIAK

Juan Kruz Igerabide

(Erein, 2007)

Juan Kruz Igerabidek liburu honetan bi istorio ematen dizkigu, etengabean elkarrekin kiribilduko direnak. Bata Ali Kajim antzinako poeta-pentsalariari buruzkoa, antigoaleko Bagdaden kokatuta; bestea egun-egungo istorioa – Ali eta Jasmina protagonista dituena- gerrak suntsitutako Bagdaden garatzen dena.

Antigoaleko istorioari zenbaitetan Ekialdeko Ipuin klasikoen kutsua hartuko diogu; eta besteari, gure garaikoari, salaketa erreportajearen tankera.

Istorio zaharrak, pasadizoz betetakoak, Ali Kajim eta Omar kalifaren arteko adiskidetasun gotorra du ardatz. Bigarren istorioan, ia familia eta lurrarekiko lotura guztiak galdu dituzten anai-arreba bik aurrera egingo dute elkarri lagunduz eta elkarrekin egoteagatik bakarrik, beti herioren mugan.

Istorio bietan pertsonaia nagusiak eguneroko bizitzak dakartzan zailtasunak gainditzen ahaleginduko dira eta mina, arrangura, presondegia edota umezurztegiko atzaparretatik ihes egiten etengabeko gatazkan ikusiko ditugu.

Narrazioak erabiltzen duen artifizioak, bi istorioak etengabe nahastearenak, dexente zaildu egiten du istorio biak haria galdu gabe eta patxadaz jarraitu ahal izatea; izan ere, batzuetan badirudi kontakizun biak elkarrekin oso lotuta ez daudela eta bien arteko konbinatzea tartekatze mekaniko soilaz egin dela.
Gainontzekoan, umezurtzen istorioaren laztasuna leundu nahirik-edo, maitasun-musu eta malkoz bete digu istorioaren bukaera kulebroiaren mugak ukitzeraino.(nire uste apalean, J.K. Igerabideren liburuak hainbatetan hondatzen dituen moralina razioa).

Istorioak erakargarriak iritzita, gustura hasten den liburua; baina bukaerako astuntxo egin eta interesa galtzen duena.

Irakurri eta iritzia eman.

Rafa L.

Irakurri besteen iritziak ere :

http://kritikak.armiarma.com/?p=4383

http://kritikak.armiarma.com/?p=4227

GERLARI ZURIA

GERLARI ZURIA
Joannes Urkixo
(Elkar)




Duela urte parea irakurri nuela eta entretenigarria egin zitzaidala dut gogoan. Hasiera oso bizi eta kitzikagarria du. Niretzat protagonista Euskal Herrira datorrenean, istorioak bere freskotasuna galdu egiten du apur bat; agian, tesia mantentzearren. Irakurri duten guztiek oso iritzi onak ematen dituzte libruari buruz: irakurri zuek ere eta bat etorriko zarete.
Rafa L.

ETA NI ZER?

ETA NI ZER?
Fernando Morillo
(Elkar, 2004)



Hamasei urteko neska bat da Larraitz: alaia, jatorra... baina ez da polita, eta horrek min ematen dio. Ahizpa bat du: Usoa. Bera bai, bera polita da eta mutil guztiak atzetik ditu; baina Usoaren atzetik daude, Larraitzen atzetik ez.
Kontatzen den istorioa amodiozkoa da, gaur egungo gazteon kasuan denez, pertsonaiak gustatu egiten ziaizkigu eta hauen istorioa ere bai. Nobela hau amodiozkoa da, baina aldi berean, alde dibertigarri bat ere badu.
Gaur egungo gazteak bizitzen dituzten amodiozko istorioak gustatzen bazaizkizu, eta zu zer edo zein zaren jakin nahi baduzu, ipuin hau zuretzat egina da. Beraz, ausartu zaitez ETA NI ZER?ekin. Ez zara damutuko!
Nerea del P. 3B 2005-06
---------

Oso zoritxarreko dela uste du Larraitzek itsuskoa delako edo, behintzat, ez bere ahizpa bezain polita. Ahaleginak egingo ditu egoerak eragiten dion amorrua eta frustrazioa gainditzen. Neskak ahizpa bezalakoa izatera behartuko du bere burua. Horretarako oso harreman ilun eta etsigarrian murgilduko da: mutil lagun zarpail eta desatsegin batekin hasiko da besteren ezean. Eskerrak Adrianek lagunduko diola zurrunbilo horretatik ateratzen!

Gazteen edertasuna beraien barnean dagoela liburuaren tesia izanda, harritzekoa da kontakizuna ez gehiago sakontzea pertsonaien barnean eta hain kanpotik aurkeztea hauek. Sexua ez dela garrantzitsuena erakutsi nahi digun istorioa zabarki kontatutako sexuz gainezka datorkigu, ia sexu-patologiaren mugetan mugitzen den gazteria marraztuz. Hasierako arazoa egunekoa izan eta liburuari abiapuntu polita ematen badio ere, oso bide irreal eta sinesgaitzetan murgiltzen da gero istorioa.

Morillok ohi duen bezala kapitulu motzak erabiltzen ditu, liburu irakurterraza eta atsegina eginez. Atseginago izango litzateke, hala ere, behingoz bere filosofeoak alde batera utziko balitu, eta pertsonaien benetako baitan sakontzen ahaleginduko balitz.

Gazteak hormonontzi hutsak ez direlakoan ados bagaude, beste errespetuzko trataera eta, seguruenik, beste liburu klase merezi dutela pentsatuko dugu ere.

Rafa L.

---------

Larraitz neska adoleszentea da. Dioenez, itsusia da eta ez du inoiz maitasunaren berri izango. Baina berak gutxien espero zuen momentuan, aspaldiko lagun bat topatzendu: Adrian. Biak lagun minak bihurtzen dira. Adrianek Larraitz ulertzen du, homosexuala baita. Zer gertatuko ote zaio? Bilatuko al du bere gustuko mutilik?

Istorio hau errealista iruditzen zait, gaur egungo neska gazte askori hori gertatzen baitzaie. Kontakizuna ez du sorpresa handirik; baina, hala ere, librua "engantxatu" egiten du.

"Royito" istorioak gustatzen bazaizkizu, eta nahiko ondo bukatzen direnak gustatzen bazaizkizu... Anima zaitez!

Jone P. 3A 2005-06

KANDINSKYREN TRADIZIOA

Kandinskyren Tradizioa
Ramon Saizarbitoria
(Erein, 2003)
Miren neskato gaztea da. Ez du sekula amodio harremanik izan eta bere lagunen aurrean ondo gelditzeagatik-edo, erlazio bat duela esaten du. Baina, halako batean, bere "ametsetako" mutila aurkitzea iruditzen zaio. Honekin erlazio bat hasten du gehiago beharragatik gogoagatik baino. Nola bukatuko ote da erlazio hau?

Xabier L. 4B (2005-06)



Larri bizi du Mirenek -adina delako edo- mutil batekin “derrigor” hasi behar hori. Hastapenean, ustez, erlazio ederra zena egunez egun gogor eta latzago egingo zaio neskari eta azkenean amodioa desgogoan egin izana ez dio asko lagunduko.
Baina zoriontsu egin gaitzakeen hori beti dago nonbait. Eta, hasieran, Mirenen irudimenean bizi bazen bakarrik, hezur-haragituta topatuko du gazteak azkenean. Eta oraingoan, ez. Ez dio zorionari ihes egiten utziko neska adoretsuak.
Aspalditxoan amaiera zoriontsuko libururik irakurri gabe eta... gustura hartzen dira honelakoak.
Liburua irakurtzeko bi baldintza: neska (edo neskak maite dituena) izatea eta heldua . Horrelakoa al zara?

Rafa L.



Urte Zahar gau iritsi da eta Miren kalera jaisten da mutil bila. Lehendabizikoa aurkitu eta izena galdetzen dio; mutilak Mirenen izena asmatzen du. Mireni betidanik gustatu izan zaio Aitor izena, mutil horren ere Aitor izena du. Lagunak egiten dira eta bikotea izatera iristen dira. Aitor ezagutu ahala, Aitor zakarra dela, maitagarria ez dela, bere ametsetako mutila bezalakoa ez dela konturatzen da Miren.
Manu da Mirenen ametsetako mutila, eta denei kontatuko die Manurekin ustez egiten dituena egiazko balira eta (...)

Maitane A. 4B (2005-06)



Liburua oso polita da, niri asko gustatu zait, zeren amodiozkoa da eta, gainera, gazteak dira protagonistak. Liburuaren amaiera arte ez duzu imaginatzen ere nola bukatuko den istorioa, eta ez zara irakurtzen aspertzen. Engantxatu egiten zaituenliburua da.
Gazteei buruzko eta amodiozko liburuak gustatzen bazaizkizu, ... hau da zurea!
Ez zara damutuko irakurri izanaz!

Nerea Ab. 4B (2005-06)


Kandinskyren emaztearen anekdota bat abiapuntutzat hartuz, neska gazte baten aurreneko sexu esperientzia kontatzen digu liburu honek. Hala dirudien arren, ez da amodiozko istorio arrunt bat, ez adolestzenteentzako eginda dagoen maitasun-goxokoa; neskak bere buruan duen mutil ideal horrek ez baitu zer ikusirik lehenengo aldian egokitzen zaion mutil zakarrarekin.

Miren I. 4B (2008-09)

Istorioa orokorrean nahikoa erreala egin zait, nahiz eta amaieran kasualitate handi samarrak egon. Bestalde, Mirenen portaera inozoena iruditu zait: gehiago pentsa zezakeen gauzak egin aurretik. Hala eta guztiz ere, istorioan barneratuta sentiarazi nau.

Jaione Z. 4B (2008-09)

e-liburutegian eskuragarri

ETA EZ ZEN ALERIK ERE GERATU

ETA EZ ZEN ALERIK GERATU
Agatha Christie
(Igela, 2005)



Nobela “herrikoiei” buruz ari ginen egun batean eta Agatha Christie etorri zen hizpidera. Ikasle bakarrak zekien zerbait egile honetaz, telebistako ez dakit zein seriea zela eta. Hura konpondu behar zela eta aipatu idazle ingelesaren libururik aipatuenetako bat ekarri genuen irakurketa-proposamenetara.

Ez ohizko deialdi bati jarraituta, bere bizitzan pasarte ilunik eta zer ezkutatzeko franko duten hamar pertsonaia biltzen dira uharte isolatu batean. Bertan, egun batzuetako atsedenaldia izango zena hasieran, infernu eta herio bihurtuko zaie luxuzko txalet hartan bildutakoei. Bakoitzaren aurkakoa, bertara deitu izanaren zergatia, agerian geratuko da salaketa misteriotsu baten ondoren. Harrezkero irlako bisitariak elkarri gaizki begira, besteen susmoetan eta bere bizia arrisku bizian antzematen hasiko dira. Banan-banan hilotz agertzen hasiko dira, hamarrak desagertu arte. Hamarrak? Bat ere geratzen ez den arte. Litekeena ote?

Kanpoko narratzaileak, elkarrizketa biziak eta zenbaitetan pertsonaien bakarrizketak edo pentsamenduaz tartekatuz, erritmo politean daraman istorioa da. Irakurketa arina egingo zaizu eta istorioak harrapatu egingo zaitu. Idazleak oraingoan ez du gehiegi jolastu izan nahi gurekin eta galdera guztiei nahikoa modu sinplean eman dio liburuaren bukaeran.

Rafa L.

Estrainekoz argitaratutakoan liburu hau "12 Little Nigers" izenburuarekin azaldu zen. Horrek bazterkeria kutsua zuela eta arazoak ekarri izan zizkion Agatha Christieri. Hurrengo argitaldietan izenburua aldatzea erabaki zuen egileak.

Euskaraz ere horrelako zerbait izan da eta bada edizio zahar bat "Hamabi beltz txiki" edo horrelako zerbait dena. Istorioa bera da.

URTEGIJAUNA

URTEGIJAUNA
Aingeru Epaltza
(Pamiela, 2002)

Irakurri al zenuten “Baloika”? Gogoratzen al zarete ikastolako futbolari hoberena zen Mikeltxorekin? Bada, oraingoan ikastolako neke-penak igarota udako oporretan urtegiaren ondoko udalekura joango da atseden egunak bertan emateko asmoz.
Urtegiaren inguruan Mamu eta Basajaun bitxiei buruzko kontuak ibiliko dira airean. Mikeltxo eta lagunak, ikertu eta okerrak zuzentzen ahaleginduko dira. Nafarroakoa ote urtegia? Itoizkoa ote? Agertzen diren jauntxo agintariak ezagunak zaizkigu? Irakurri eta erabaki...
Ai, ahaztu baino lehen... gozatu Aingeruren euskara ederraz.

Rafa L.