JOANAK JOAN

JOANAK JOAN
Yon Etxaide
(1955)

Piarres Topet “Etxahun”en bizitza ematen zaigu aditzera nobela biografiko honetan. Artzain zintzo eta on den Piarres, oso ondo ez dakigula zergatik ote, bere ingurukoen eta bere etxekoen herra gaiztoen helburu bilakatzen zaigu. Azkenerako, bere barneko gaiztoa erakutsiko du Piarresek ere: emaztea jipoitzean, horditzean eta, tamalez, bere lagun mina erahiltzean.
Zoritxarreko azken pasadizo honek protagonistaren bizitza irauli eta mixeriarako bidean jarriko du; preso, pobre, erromes, deslai eta koblakari ibiliko delarik munduan.

Etxaidek, liburuaren protagonista ohoratzearren agian, ez digu egia osoa kontatu; izan ere, gehienetan pertsona zintzo eta on gisa erakusten baitigu zuberotarra. Narratzailea orojakilea da. Pertsonaiak muturrekoak beti: edo zintzoen edo gaiztoenekoak –pastoralaren gisan-, ez oso sinesgarriak beraz.
Kontaketa era kronologikoan ematen da eta erritmo aldakorraz. Hasieran kontakizunak nahikoa “martxita” edukita ere, aurrera egin ahala, indarra eta interesa galtzen ditu eta bukaerarako astuna egiten da zinez.
Idazleak etengabe tartekatuko ditu “moralina” zatiak.

Laburtuz, gerra aurreko nobelen antzera egindakoa da hau eta haien akats eta bertute guztiekin ere egindakoa.

Rafa L.

ZIGARROTXOA AHOZ AHO

ZIGARROTXOA AHOZ AHO
Antton Kazabon
(Desclee, 2005)


Ezer asko konturatu gabe, ia jolasean; Mizel, zigarrotxotik hasita, drogen mundura lerratuko da. Horrek arazoak ekarriko dizkio eskolan, lagunekin, herrian. Eskerrak laguntza izango duen egoerari buelta ematen hasteko ahaleginetan; aldean izango baititu beti ama eta, bereziki, Alaitz. Alaitz bere betiko laguna ez du etsiko mutila zulotik ateratzeko lanean.

Oso egunekoa da liburua, elkarrizketa bizi eta errealez beteta. Erabat sinesgarriak dira historiako pertsonaiak, horrelakoak ezagutzen ditugu: batzuk ia gure eskolakoak direla esan genezake, gure herriko atso berriketeroak hor daude ere, guraso arduratuak... Oso ondo marrazten da herri txikiko giro itogarri eta kuxkuxeroa.
Elkarrizketan oinarritutako kontakizuna erritmo bizikoa suertatzen zaigu, nahiz eta zenbaitetan errepikapen kutsua hartu.

Oso liburu gomendagarria: erraza, gertukoa, itxaropentsua ere. Irakurri, ez zaizu damutuko.

Rafa L.


e-liburutegian eskuragarri

BAHITUA

Bahitua
Robert Louis Stevenson
(Igela)



Hona Igela argitaletxeko webgunean topa dezakezuen informazioa:

Ballantraeko Premua, Bahitua, Altxor uhartea... liburu gutxi izango dira literaturaren esparru zabalean hainbeste irakurleren arreta merezi izan dutenak: herri, hizkuntza, kultura eta adin guztietako irakurleak liluratu izan ditu Robert Louis Stevensonek bere idazlanen xarma paregabeaz. Stevensonengan idazlea eta obra maite ditugu, ameslaria eta ametsa, ipuin kontalaria -'Tusitala'- eta ipuina, eta biek irauten dute pareko indarrez. Eta Bahituak bi alde horiek uztartzeko aukera ezin hobea ematen digu bere obra esanguratsuenetako bat ezagutzeaz gain berak hain biziki maite zituen Eskoziako bazterretan barrena eramango gaituelako ohizkoa zuen estilo fin, zehatz eta arinaz bere 'alter-ego'tzat har genezakeen David Balfourren abentura zoragarriak direla medio.

HIL ALA BIZI

HIL ALA BIZI
R.L. Stine
(Elkar, 2007)

Joana Estatu Batuetan bizi den neska pija bat da. Nahi duen guztia errazki lortzen ohituta dago. Mutilekin ere horrela jokatu ohi du: berak nahi bezala maneiatzen ditu, berak nahi izandakoan hartu edo utzi haiekiko harremanak.
Istripu baten ondorioz, Dex –Joanaren mutil-laguna­­- hil egingo da. Joanak ez du aparteko atsekaberik hartuko eta Dex hilen artetik bueltatu egingo da neska aberaskumeari bere zikoizkeria pagarazteko.

Rafa L.

SANTA KRUZ APAIZA

Santa Kruz apaiza
Nikolas Ormaetxea -Orixe-
(Erein)

KIXMI ELURPEAN

Kixmi elurpean
A. Egaña
(Elkar?)

OSTEGUNAK

OSTEGUNAK
Jon Arretxe
(Elkarlanean)

Liburu polita, unibertsitarioen ostegunak zenbateraino okertzen diren eta beraien abenturak kontatzen dituen liburua. Barregarria oso gustura irakurri dut. Motza zen eta airean bukatzen da!!! Irakurri polita da-eta!

Aitzol G. 4B (2006-07)

1280 ARIMA

1280 ARIMA
Jim Thompson
(Igela, 2006)






Hau da liburuaren kontrazalean topatuko duzuena:


Nick Corey, Pottsvilleko sheriffa, kezkaturik dabil. Ez daki zer arraio egin. Ez du argi ikusten orain dagoen kargurako berriro hautatuko duten ala ez. Ken Lacey aldameneko herri bateko sheriffari joango zaio aholku eske. Bi putazain aspaldian adarra jotzen ari zaizkiola-eta, zer egin behar duen erakusten dionean, berehala beteko du haren esana: jo'ta bertan garbituko ditu biak. Hori hasiera besterik ez da... Ez da erraza aurkitzen eleberri beltzaren mundu osoan Nick Corey bezalako pertsonaia bitxi eta barne-bihurririk, berezko makiabelismoz hain hornitutakorik, oharkabean ere beti azioren bat hain erraz egin dezakeenik. Baina, aldi berean, erdi ergela dirudien sheriff hau, itxurakeriak alde batera utzirik, gauza da boterearen izaera egiazkoa agerian uzteko: giza harremanen katramila askaezinak gain hartzen dionean, parean jartzen zaiona aurretik kentzeko joera nabarmena.

NOSEY PARKER



Liburua irakurri ondoreneko gure iruzkina:


XX. mendearen hasiera da AEBetako hegoaldeko estatu batean. Nick Corey Pottsville herrixkako sheriffa da. Sheriferako hauteskundeak badatozela-eta, arduratuta dabil Nick, bere postua gal dezakeelako. Bere herrikideen konfidantza irabazteko lanari ekin beharrean; bere nagikeriak, harrokeria, tripazalekeria eta sexu-apetak momentuan eskatutakoa asetzeari ematen dio lehentasunak sheriffak. Eta tonto samarra ematen duen Nick anker honek bere ingurukoak erabiliko ditu bere nahiak –askotan burugabeak- bete ditzaten. Pertsonak erabiliko ditu etengabe bere joko baten piezak balira, inongo gizatasunik erakutsi gabe.

Ez da teknika handiko nobela, kontakizuna era linealean ematen zaigu inongo apainketa teknikorik gabe. Izan ere, nobela honetan harritu et asaldatu egingo gaituztenak ekintzak baitira: gordinak, basatiak, sinestezinak. Behintzat, sinesgaitzak izan zitezen nahi genituzkeen ekintzak; baina, tamalez, litekeenak direla onartu behar ditugun ekintzak. Pasadizo lazgarriak, bukaeran ez-gizontzat joko dugun pertsonaia baten gorroto ilun eta basatiak eragindakoak.

Oso gaude ohituta horrelako istorio (historia?) gordinak zineman ikusten; baina, liburuan emanda oraindik gogorragoak egiten zaizkigu; agian gure burua horrelako gauzak irudikatzeko eta idazlearekin batera gure barnean sortzeko gai garelako konturatzen garelako.

Liburu gogorra da. Oso baikor eta indartsu sentitzen bazarete, irakurri dezakezue; bestela, beste baterako utzi.

Rafa L.

EZTIA ETA OZPINA

EZTIA ETA OZPINA
Patxi Zubizarreta
(Alberdania, 1995)




Selim izeneko gazte arabiar baten pasarteak kontatzen ditu liburuak. Berak txiki-txikitatik amets bat zuen: Frantziara joan eta berasturik bueltatzea bere herrira, bertako haurrei goxokiak “purra-purra” eginez botatzeko. Baina horretarako hainbat frontera pasa beharko ditu eta bidaia horretan bere biziko maitasuna topatu eta hainbat momentu txar eta on igaroko ditu. Beteko al da azkenean bere betidaniko ametsa?

Oso liburu ederra iruditu zait, polita, interesgarria... zer pentsatua ematen dizuna! Hasierakoa nahiko korapilotsua egin zait: izen asko eta zaila ulertzeko. Baina erdialdera gauzak ondo ulertzen dituzu eta oso polita da.

Edozeini aholkatzen diot liburu hau letzeko. Nire ustez, zer pentsatua jartzen du eta beste jendea, arabiarrak... nola bizi diren... ikus dezakezu! Beraz, animatu ipuin hau letzera; pasarte oso polit eta oso ezberdinez osatuta dago-eta!

Leire L. 4B 2005-06

Argian eta Euskaldunon Egunkarian agertu izan ziren kritikak topa ditzakezu hemen:

http://www.armiarma.com/kritikak.htm

BIZITZAREN GESALA

BIZITZAREN GESALA
Marin Estrada, Pablo Anton
(Elkar, 2000)


Hau da Elkar argitaletxeko webgunean libru honi buruz dagoen iruzkintxoa:

Iniziazio-eleberri eder honetako narratzailea eta protagonista mutiko gazte bat da, bere osaba marinelaren irudi bohemio eta abenturazaleak guztiz liluratuta daukana. Osabaren irudiak eragiten dion mirespena dela eta, marinel izatea erabakitzen du berak ere. Aurki ezagutuko ditu zeruertzeko lerro irestezina zeharkatzeko irrika dutenei itsasoak gordetzen dizkien edertasuna eta gogortasuna.

Animatuko al zara irakurtzen?