gazte literatura: KEAREN FIORDOA

2016-02-03

KEAREN FIORDOA

Iñaki Petxaroman

(Elkar, 2015)

Baleazale euskaldun batzuk Islandian pairatutako sarraskiaren laugarren mendeurrena ospatu zen 2015. urtean. Haien omenez, osatuko zuen egileak nobela historiko hau.

XVI. mendea hasi berria da. Balea-olioa ezinbestekoa da eguneroko bizitzan, eta diru-iturri handia da euskal arrantzaleentzat. Martin Villafranca eta gure kostaldeko hainbat arrantzale Iparraldeko itsaso hotzetara joango dira balearen bila. Badira hiru urte euskaldunek tratua egin zutela Ari Magnusson Islandia iparraldeko magistratuarekin, hark balea-harrapaketa baimendu eta ontzietakoek balea bat eta mila dukat emango dizkiote urtero ordainetan.

Baina Danimarkako erregeak legedia aldatu du eta aurrerantzean atzerritarrei ez zaie zilegi izango Islandiako uretan arrantzan aritzea. Magnussonek ez dio tratutik jasotzen dituen mozkinei uko egin nahi eta erregearen aginduari jaramonik egin gabe ezikusiarena egiteko asmoa du, sasoia bukatu artean, behintzat.

Iraila da eta arrantzaldia bukatzeko tenorea arrimatzen ari da, baina ustekabean eguraldia gaiztotu eta ohi baino goizago izoztu du itsasoa. Ontzi donostiarrak izotzetan geratu dira harrapatuta eta euskaldunek negua Islandian geratu behar izango dute. Egoerak Ari Magnussonek hutsa egina izana agerian utz lezake. Erregearen eta gobernadorearen balizko erreakzioaren beldurrez, magistratuak baleazaleak gupidarik gabe jazartzen hasiko da.

Gauzak gehiago korapilatzeko, "Trinitatea" ontziko kapitaina den Martin Villafranca, lurralde hartako neska gazte batekin, Hura-rekin hasiko da. Kasualitatea, Ari Magnussonen alaba da Hura.

Duela laurehun urte gertatutako gertaera latzetan oinarritu da kontakizuna. Amodio istorio bat gehitu zaio tramari, baina ezer gehiago ez. Liburuan zehar pertsonaiak batera eta bestera dabiltza, etengabeko prozesioan, irakurlea zorabiatzeko punturaino eramanez (lagungarria da edizioak gehitu duen planoa; izenak korapilatsuak dira eta horrek ez du asko laguntzen). Akzio handiko eszenak ez dira baliatzen bizitasuna ekartzeko istorioari eta oso era lauan kontatzen dira arrantzaleek jasandako erasoak, balea-harrapaketa eta mugimendu handikoak izan zitezkeen beste pasadizoak. Bestalde, pertsonaiak oso muturreko egoeran ikusiko ditugu, baina ez dugu bere bizipenetan sartzerik lortuko.

Egia esan, errepikakorra egiten da eta tarteka oso motela, Islandiako neguko paisaia adina. baina historiak merezi du. Egilearen lehenengo nobela da. Irakurri, ea zer iruditzen zaizuen!

Liburua Alegiako Liburutegi Publikoan maileguan hartuta irakurri nuen.

Rafa L.