ITZARRI NAHI EZ ZUEN PRINTZESA

Itzarri nahi ez zuen printzesa
Felipe Juaristi
(Alberdania)

Errepublika aldarrikatu dute lehen Erresuma zen horretan. Alkatea da orain agintari berria, beregan botere osoa hartu nahi duen agintaria. Baina ez dira erabat desagertu Erresuma Zaharraren zantzuak; izan ere, Printzesa lo geratu da jauregian eta –honetan muxurik ez- ipuin zoragarria entzun behar izango du bere lozorrotik ateratzeko.

Lurralde guztietako printzeak etorriko dira printzesa esnatzearren eta bere ipuin zoragarriak kontatuko dizkiote printzesari eta, bide batez, guri. Joanes protagonista inguruan topatuko du bere printzesa. Izan ere, askotan urrutiko lurraldeetara joan gabe, hain gertu izaten dugu zoriontsu egin gintzakeen hori!

“Fairy tale” itxura duen kontakizuna osatzeko pilaka fantasia erabili du egileak, eta sotiltasuna pertsonaietan, eta sinpletasuna kontamoldean, eta poesia moduko zerbait dena kutsatzen. Istorioak kutsu “naif” oso erakargarria hartu du eta irribarrea azaleraziko du gure ezpainetara.

Dibertigarria oso, samurra. Irakur ezazue; ez zaizue damutuko.

Rafa L.

EGUZKI BELTZAREN SEKRETUA

EGUZKI BELTZAREN SEKRETUA
Alberto Ladrón
(Elkar, 2004)

Espainiako Guda Zibila bukatu ondoren, Iparraldera pasa eta han antolatzen dira Euskal Gobernuko kide eta zerbitzuak. Frantzia eta Ingalaterra faxistek Europan daukaten gorakada ekiditen saiatuko dira eta langintza honetan aldeko izango dute Eusko Jaurlaritza. Europan faxismoa garaitu ondoren, aliatuak Espainian sartu eta Franco botako dutelako esperantzan arituko dira euskaldunak.

Eratu berri den Euskal Espioi Zerbitzu xumeari egokituko zaion estreinako lanaren kontakizuna da liburuko istorioa. Izan ere, naziek sekretu handian antolatu eta burutu zuten “Eguzki Beltza” operazioaren nondik norakoak argitu beharko dituzte espioi euskaldunak.
Oskar, espioi hasi berria izango da protagonista eta Aberriaren alde egindako lana gisa hasten dena, bere bizitza pertsonala goitik behera iharrosiko duen esperinetzia bihurtuko da.

Nahikoa egiantzez hasten den istorioa, luze gabe –tamalez- guztiz sinesgaitza den kontakizun fantasioso bihurtzen da. Pertsonaiak oso sinpleak dira eta kontatutako ekintzak nahiko inozoak. Akzioak eta korapiloak oso era sinplean askatzen dira.
Kontakizuna lineala da, oso prebisiblea, motela eta kontatutakoak ez du egiantzik. Ez dakit historikoa den nazien sineskeriei buruz kontatzen zaiguna, baina ezetz egingo nuke. Indiana Jones-en eragina ere suma daiteke atal batzuetan.

Kontatze-era bera gordina da, leundu gabekoa. Badirudi rodajea falta zaiola egileari eta hitzak bezatzen trebatu beharko duela. Liburua bukatzea kostatu zait.

Rafa L.

ALKIMISTA

ALKIMISTA

Paulo Coelho

(Txalaparta, 2001)

This is adopted from the Prologue of the Alchemist

The alchemist picked up a book that someone in the caravan had brought. Leafing through the pages, he found a story about Narcissus.

The alchemist knew the legend of Narcissus, a younth who knelt daily beside a lake to contemplate his own beauty. He was so fascinated by himself that, one morning, he fell into the lake and drowned. At the spot where he fell, a flower was born, which was called the narcissus.

But this was not how the author of the book ended the story. He said that when Narcissus died, the goddesses of the forest appeared and found the lake, which had been fresh water, transformed into a lake of salty tears.

“Why do you weep?” the goddesses asked.

“I weep for Narcissus,” the lake replied.

“Ah, it is no surprise that you weep for Narcissus,” they said, “for though we always pursued him in the forest, you alone could contemplate his beauty close at hand.”

“But…was Narcissus beautiful?” the lake asked.

“Who better than you to know that?” the goddesses said in wonder. “After all, it was by your banks that he knelt each day to contemplate himself!”

The lake was silent for some time. Finally, it said:

“I weep for Narcissus, but I never noticed that Narcissus was beautiful. I weep because, each time he knelt beside my banks, I could see, in the depths of his eyes, my own beauty reflected.”

“What a lovely story,” the alchemist thought.

Irakurtzen baduzu, zuri ere istorio zoragarria irudituko zaizu!

Asko gustatu zait astikeriaz betetako liburu hau. Bertako protagonista Santiago izeneko gazte bat da eta bere amets artean bizi du mundua. Liburuko pasadizoak gustukoak izan baditut ere, are gehiago gustatu zait beste arloa, alkimiari dagokiona.

Santiagok bere artzain denboran utopiatzat hartzen zituen ametsak, baina errege zahar batek ametsik gabe ezin zaitezkeela bizi erakutsi zion. Honela, Egiptoko piramideetarantz abiatuko da Santiago; bidean oasiak, amodioa, gudak eta alkimiaren sekretuak aurkituz.

Ainara E. 4B 2008-09

URTEBETE ITSASARGIAN

URTEBETE ITSASARGIAN

Miren Agur Meabe

(elkar)

KALE GORRIAN

KALE GORRIAN
Robert Swindells
(Elkar)

Hau da liburuaren kontrazala dakarren iruzkintxoa:

Homeless edo etxegabeen arazoa plazaratzen du gazteentzako nobela honek, intriga eta jakin-minari uneoro eusteko balio dion egitura azkar batekin.Kale gorrian bizi da Link, gurasoekin moldatu ezinik etxetik joan zenetik. Londresen dabil nora ezean, izuak eta hotzak kizkurtuta. Ez da erraza kaleko bizitza, jateko zerbait eta lotako tokia aurkitzea, eta egun bakoitza da biziraupenerako borroka.
Aldi berean, Shelter izeneko morroi bat kaleak "garbitu" egin nahi ditu, eta eskale etxegabe horientzat baditu bere "planak". Shelter eta Link-en bideak noiz gurutzatuko diren irrikaz eta beldurrez egongo da irakurlea.

MORTO VIVACE

Morto Vivace

Jon Arretxe

(elkar, 2007)

Beste lan arintxo batekin datorkigu oraingoan ere Jon Arretxe. Gutako bateren batzuek espero genuen “Kleopatran” ezagutu genuen Simon Artabe detektibeak argituko lukeen beste kasuren baten berri izatea. Baina ez da horrelakorik gertatu eta oraingo honetan, Parisen, Perrot eta Martinez izango dira poliziak, polizia atipikoak, egun osoa kalean ematen dutenak, taxuzko bazkaririk egiten ez dutenak, beltza bat eta “moroa” bestea.

Asesinatze bat egongo da Sena ibaian bidaia turistikoak egiten dituzten barku horietako batean. Hildakoa homosexuala da, Parisera kantatzera etorri den koru bateko partaidea eta, itxuraz, ez oso maitatua bere taldekideen artean. Bi inspektore bitxi hauek kalean gora eta kalean behera emango dute kontakizun osoan, eztakigun nongo CSI-ak kasua “laborategien magiaz” argitzen duen bitartean.

Nahiz eta pertsonaien hizkuntza zinez gogor eta biraoz betetakoa izan -irakurlea nazkatu arte-; horrek ez ditu pertsonaiak sinesgariak egiten. Pariseko “azpimundukoak” erakutsi nahi izan zaizkugu, baina idazleak ez ditu ondo margotu.

Nobela osoa kale, auzo, plaza eta horrelakoei buruzko argibidez beteta dago; non eta –batzuetan- nobela beltza baino, esku artean gida turiskoa daukagula ematen duen.

Simon Artabek kasu berria merezi izan ez bazuen, Pellot eta Martinezek ere betirako oporrak merezi dute.

Rafa L.

ITSAS LABARREKO ETXEA

Itsas labarreko etxea
Miren Agur Meabe
(Aizkorrri, 2001)


Asko gustatu zait liburua, atseginez irakurri dut. Protagonistak bere nerabezaroko bizipenak ditu hizpide, eta horiek guztiak bere koaderno more maitean ditu bilduak.
Misterio eta maitasun kutsu bat ditu liburuak. Joanak bere lehenengo printze urdina ezagutuko du eta, bestelade, itsaslabarrean etxe misteriotsu bat aurkitzen dute eta, bertan, hainbat abentura eta momentu zirraragarri igaroko dituzte.
Edozeini gomendatuko nioke liburu hau, bereziki nerabe eta misteriozaleei. Anima zaitez irakurtzera, ez zara damutuko eta!

Ainara E. 3B 2007/08



Liburu honetan kontatzen den istoria asko gustatu zait. Joana izeneko gazte batek kontatzen digu 16 urte zitueneko udara hura. Kontatzen digunez, ez da denbora asko pasa uda hartatik, baina uda hark bizitza beste era batera ikustera eraman zuen.
Joanak esaten digunez mutil bat ezagutu zuen egun haietan: Alain. Beraien arteko harremanaz hitz egiten digu liburuan, nahiz eta une zoragarriak pasa elkarrekin, une zailagoak ere etorri ziren Joanarentzat, heriotzak...
Erraz irakur daiteken liburua da eta oso entretenigarria. Animatu eta irakurri!

Alexandra E. 3A 07-08

PELLOT ETA ENPERADOREAREN BAHIKETA

PELLOT ETA ENPERADOREAREN BAHIKETA
Iñaki Mendizabal
(Ibaizabal, 2007)

Iñaki Mendizabalek Europako historiako aro gorabeheratsu batean kokatzen du liburu honetako istorioa. XIX. mendearen hasiera da eta Napoleon preso dagoen Elba uhartetik atera nahi izango dute bere aldeko batzuek. Konplotean daudenek Ichtebe Pellot, kortsario euskalduna, aukeratuko dute ekintza burutzeko. Pellot istorioaren protagonista nagusia bilakatuko da.

Ongi funtzionatu zezakeen istorioa da, ideia ona abenturazko kontakizun baterako; baina –gure iritziz- idazleak ez du borobiltzea lortu. Ofizio falta nabari zaio idazleari. Iñaki Mendizabalek itsasoari buruz eta kortsarioei buruz duen jakinduriak egoeren eta pertsonaien sinesgarritasunaren alde egiten badu ere; istorioa lineala, monotono, sinesgaitza eta aspergarri samarra suertatzen da.
Idazleak etengabe erabiliko ditu pertsonaien oroitzapenak betegarri gisa –erritmoa izugarri moteltzen delarik- baita gaizki erantsita dauden bi istorio paralelo: poliziarena eta Janinerena.

Hala ere, kontakizuna azkar irakurtzen da ez baita oso luzea eta Europarako hain garai garrantzitsu horretako historiaren jakinmina pizteko balio izango zaizue.

HIRU AHIZPA

HIRU AHIZPA
Juan Kruz Igerabide
(Erein, 2003)


Liburuko istorioa, Juan Kruz Igarabide hain gustuko duen samurtasunaren bidetik abiatzen bada ere, bat-batean ikarako ipuin bihurtuko da gizonezkoen -oso ondo ulertzen ez den- grina gaiztoa dela medio.
Egileak gehiegi azpimarratu nahi izan ditu protagonista diren doktorearen maltzurkeria eta neskatoaren ezjakintasun inuzentea. Ondorioz, pertsonaiak lauak eta sinesgaitzak egiten zaizkigu. Bere alabarengatik edozer egiteko presto dagoen ama izango litzateke hezur-haragizko pertsonaia bakarra.
Umeentzako ipuinen itxura duen istorio gordin, lazgarri eta irreal baten aurrean gaude: funtzionatzen ez duen konbinazioa.

Irakasleak ez dizue liburu hau inoiz gomendatuko, baina ikusita, alde batetik, ikasle eta irakasleen gustuak oso gutxitan datozela bat eta, bestetik, ikasleen betebeharren artean irakasleak esandakoaren kontrakoa egitearena dagoela... proba dezakezue!

Rafa L.

Erein argitaletxeko webgunean dagoen informazioak hau dio:

Hiru ahizpa amarekin bizi dira, laurak jostunak. Aita istripu batean hila dute, eta lana gogor eginez ateratzen dute bizimodua. Ahizpa gazteenak osasun-arazoak ditu txikitandik, eta etxe-medikuarengana joaten da sarri. Ikaragarrikeria bat gertatuko zaio gaixoari... Nobela labur honek amandre-ipuin bat ematen du, baina ez da; ipuin beldurgarri bat ere ematen du, baina ez da; ipuin errealista gordina ematen du, eta hori bada, baina ez hori soilik. Arretaz irakurtzen baduzu, inuzentziari eginiko kantu bat entzungo duzu; bizitzaren indarra ikusiko duzu, ikaragarrikeriaren gainetik igarotzen. Azken batean, hiru ahizpak eta ama bat bera dira.

BALOIKA

Baloika
Aingeru Epaltza
(Pamiela, 2000)


http://kritikak.armiarma.com/?p=162
Armiarman topatuko dugun kritikaren zati bat:

“Ikastola aurrera!” Lutxo Egia / Deia, 2001-02-09

Lehengo batean Felipe Juarisitiri entzun nion ume- eta gazte-literaturan oso liburu onak plazaratzen direla. Ni neu bat nator, guztiz gainera, aipu horrekin. Liburu ugari ez ezik, oso liburu gomendagarriak ere badauzkagu umeentzat zein gazteentzat.

Baina askotan idazleek erabili euskara ederrak helduok ere bultzatzen gaitu horrelako liburuak irakurtzera. Aingeru Epaltzaren Baloika liburu horietako bat da. Liburua zabaldu, narrazioan barneratu eta, une batez, aukera ezin hobea topatuko dugu zein zaharrak garen ahazteko. Ume bihurtuko gara oharkabean.

Mikeltxo ikastolako futbito taldearen atzelaria da. Taldeak martxa ona darama, harik eta El Bordin eskolako taldearen trikimailuen kontra topo egin arte. El Bordin-ek Zerri-fina jokalari beldurgarria dauka. Partida galdu eta gutxira, futbolean jokatu esan beharrean baloika aritu dioen Santi argala azalduko da ikastolara. Mikeltxok-eta Arkasuso deitzeaz gain, erabaki dute ez diotela pelota pasako. Baloia, dena den, haren oinetara iritsi, jokaldi ikusgarriak egin eta hamaika gol sartuko ditu guztien harridurarako. Den-denak aho bete hortz geratuko dira izar berriarekin. Barkatzeko eskatu ere egingo diote, Ibaik izan ezik. Ibai hura izorratzen ahaleginduko da, baina alferrik. Hemendik aurrera, konta ezin daitezkeen hainbat kontu gertatuko dira. Horien berri izateko, noski, irakurri beharko duzue liburua.

Aingeru Epaltza idazle inportantea da gure literaturan, ez dago zertan gogorarazi. Hemen ederto islatzen ditu errealitaterari lotuegiak dauden jazoera batzuk. Agerian geratzen da zenbat traba dauden bere herrian gol bat sartzeko. Futbitoa aitzakia, Nafarroako egoera bereziaren testigantza ederra lagatzen du, ironia handiz gainera. Irakurle ttikienari ere ez zaio ihes egingo El Bordinen eta Ikastolakoen arteko borroka zertan datzan. Nork bere mamuak ezagutuko ditu. Hala ere, Epaltzak badaki oso ondo bere ofizioa, eta agerikoak direnak izkutuan geratuko zaizkigu.

Bestalde, azpimarratzekoa da gure pertsonaia nagusiaren, Mikeltxoren, izaera. Pertsonaia nagusia izateagatik heroia dugu, noski. Baina zer nolako heroia, ordea? Azken orrialdea irakurri arte, idazleak geure buruari galdetzera behartuko gaitu.